Nhạc sĩ LAM PHƯƠNG

Tên thật là Lâm Đình Phùng, sinh ngày 20 thang 3 năm 1937 tại làng Vĩnh Thanh Vân, thị xã Rạch Giá, tỉnh Kiên Giang. Con ông Lâm Đình Chất và bà Trần Thị Nho. Năm lên 10, ông được gửi lên Sài Gòn trọ học tại nhà người bác ruột ở đường Đinh Công Tráng (gần nhà thờ Tân.. Tuần lễ trước khi từ giã quê nhà, nhạc sĩ đã lang thang trên khắp các bờ đê, ngồi thẫn thờ hàng giờ nhìn đàn cò trắng tung bay trên đồng lúa xanh rờn, nhìn đám lục bình trôi trên bến Dầu Voi (nơi hội nhập của hai giòng sông). Sáng sớm tinh mơ khi ôm gói quần áo ra bến xe đò tìm đường lên Sài Gòn, ông đã không cầm được nước mắt trong vòng tay của người mẹ hiền, từng tiếng nấc nghẹn ngào hòa lẫn vào hồi chuông công phu buổi sáng từ chùa Thập Phương vọng lại

Ở nhà bác Tư, ngoài giờ học ở trường Les Lauriers, ông dành thời giờ học nhạc với nhạc sĩ Hoàng Lang. Thương cậu học trò nhỏ nghèo nhưng đầy năng khiếu và đam mê âm nhạc, người thầy dốc lòng truyền dậy mà không lấy nhạc phí. Sau vài tháng thụ huấn nhạc lý, vì bận rộn bài vở, thi cử nơi học đường, ông phải tạm ngưng việc học nhạc để đi làm.
Tất cảnhững khó khăn, trắc trở đó đã không làm thui chột lòng đam mê âm nhạc và ước mơ trở thành nhạc sĩ. Có được đồng nào là ông tìm mua các sách nhạc để nghiền ngẫm, tự học thêm.
Sau đó, ông có cơ duyên gặp gỡ được nhạc sĩ Lê Thương hướng dẫn thêm phương pháp soạn ca khúc phổ thông. “Tôi chỉ có thể dạy em về kỹ thuật sáng tác, nhưng hồn nhạc thì tôi không dạy được, cái đó là do thiên phú nơi môĩ người”. Câu nói chân tình của nhạc sĩ Lê Thương được ông khắc ghi mãi đến hôm nay. Những giòng nhạc đâu đời đã được sáng tác ở tuổi 13.

Hai năm sau, năm 1952 ông cho phát hành bản Chiều Thu Ấy, và thành công ngay từ bước đầu.
Các giọng ca ăn khách thời đó như Bích Thủy, Ngọc Hà và Trọng Nghĩa đã truyền đạt qua làn sóng điện của đài phát thanh Pháp Á suốt mấy tháng liền.
Được sự cổ võ nồng nhiệt của khán giả và thân hữu, ông sáng tác ca khúc thứ hai Trăng Thanh Bình, lại thêm một thành công rực rỡ. Từ đó ông liên tục sáng tác thêm những tác phẩm như Kiếp Tha Hương, Tình Cố Đô, Chuyến Đò Vĩ Tuyến…
Một buổi tối, khi đang ngồi học thi, chợt nghe tiếng ru con của người hàng xóm, xen kẽ tiếng ru là nhịp gõ từ khúc cây xuống mặt chiếc phản gỗ. Bực mình vì chia trí không học được, ông bỏ ra ngoài hiên đứng ngắm vầng trăng đêm. Tiếng dội cộp, cộp vẫn vang đều tai. Kỷ niệm của thủơ ấu thơ nơi thôn làng xưa bỗng vụt sống lại. Ông chạy vội vào nhà ôm lấy cây đàn và hí hoáy ghi vội những giòng nhạc thoáng hiện. Nhạc sĩ hỏng thi hôm sau, nhưng đã để lại cho đời một bài nhạc bất hủ: Khúc Ca Ngày Mùa.
Hai tuần sau, trên toa xe lửa ra miền Trung dự trại hè liên trường, ông xúc động nhìn cảnh núi rừng vừa hùng vĩ, vừa thơ mộng của quê hương. Khi đoàn tàu đến ga Nha Trang, ông cũng vừa viết xong bài Đoàn Người Lữ Thứ.

Năm 1958 ông nhập ngũ.

Năm 1959 ông giải ngũ và gia nhập Đoàn Hoa Tình Thương. Đây là giai đoạn ông di chuyển nhiều nhất, theo chương trình ông có dịp đi khắp nơi từ Bến Hải đến Hà Tiên. Những cảnh sắc, tâm tình ở mỗi địa phương đã là nguồn cảm hứng cho những sáng tác sau này của ông.

Năm 1959 đời sống ổn định, lợi tức thu nhập khá hơn do chính ông tự phát hành nhạc của mình mà không qua trung gian các nhà phát hành. Từ giã xóm Vạn Chài, ông và gia đình dọn về căn nhà mới khang trang ở cư xá Lữ Gia. Cũng trong năm này, ông lập gia đình với nữ kịch sĩ Túy Hồng. Cuộc hôn nhân này cho ông được hai cô con gái xinh xắn, dễ thương.

Năm 1973 sau khi các em đã ăn học nên người, tạm xong trách nhiệm của người anh trưởng, ông dọn về một căn nhà khác trên đường Nhật Tảo và ở đây cho đến ngày mất nước.

Năm 1975 ... Sau vài tháng ở trại tỵ nạn, gia đình ông được bảo trợ về định cư tại thành phố Virginia Beach .Được vài tháng, gia đình ông dọn về thành phố Falls Church, Virginia. Năm sau, gia đình dọn về thành phố Dallas, rồi Houston thuộc tiểu bang Texas.
Năm 1981 những xáo trộn, bất đồng trong đời sống đưa đến việc chia tay giữa ông và người bạn đời. Sau đó, ông sang Pháp cùng với cô em út mở một nhà hàng ở Paris. Đây là thời gian ông sáng tác dồi dào nhất tại hải ngoại.

Năm 1995, ông trở về Hoa Kỳ, cư ngụ ở California.
Ngày 13 tháng 3 năm 1999, ông bị đứt mạch máu não ở bán cầu não bên trái. Tuy được cấp cứu kịp thời, nhưng hậu quả là ông bị liệt nửa thân người. Sau 5 năm kiên trì tập luyện, ông đã có thể di chuyển quanh nhà một mình mà không cần gậy.
Hiện nay, ông sống tại Garden Grove, sức khỏe khả quan hơn nhiều . Bản tính lạc quan đã giúp ông đủ sức mạnh tinh thần để chịu đựng nổi bất hạnh và vượt qua nghịch cảnh.

Lam Phương tên thật là Lâm Đình Phùng, sinh năm 1937 tại làng Vĩnh Thanh Vân, tỉnh Kiên Giang. Thiếu thời, gia đình nghèo khó, cha bỏ đi theo tiếng gọi của con tim nên mẹ con sống cơ cực, bần hàn. Bởi thế, tình mẫu tử với anh rất nặng, bao giờ anh cũng thương yêu và nhớ ơn mẹ suốt đời.
Cảnh nhà túng quẫn, anh phải lên Saigon làm mướn, gánh thuê để có tiền ăn học. Vốn thích nhạc, anh dành tiền mua những bản nhạc về hát nghêu ngao sau những giờ phút đổ mồ hôi.
Anh theo học nhạc sĩ Hoàng Lang. Ông thầy thấy anh yêu nhạc mà lại quá nghèo nên dậy miễn phí.
Anh thầm ước ao trở thành một nhạc sĩ nên khi chàng thiếu niên khởi sự sáng tác thì bản đầu tay của anh là "Chiều thu ấy". Không có nhà xuất bản nào chịu mua nhưng anh không lấy thế làm nản lòng. Anh buồn nhưng không thất vọng, tiếp tục tự học và tự nhủ rằng: Nhạc phải đáp ứng được sở thích của đại đa số mới có cơ may bán trong tiệm sách, ngoài lề đường.
Về phần mẹ của Lam Phương, sau nhiều năm nhớ con nên cũng bán nốt khu vườn kỷ niệm, gom góp vốn liếng lên Saigon, hai mẹ con mua một căn nhà ván nhỏ ở xóm Vạn Chài, sớm tối mẹ con no đói có nhau.
Những ngày tháng nghèo khổ ấy đã tích lũy, làm "vốn liếng" cho Lam Phương sáng tác bản "Kiếp nghèo", đã được quần chúng đón nhận nồng nhiệt và báo chí khen ngợi hết mình, vì đã diễn tả cùng cực một kiếp nghèo trong xã hội:

"Đường về đêm nay vắng tanh
Dạt dào hạt mưa rớt nhanh
Lạnh lùng mưa xuyên mái tranh
Mưa chẳng yêu kiếp sống mong manh

Lầy lội qua muôn lối quanh
Gập ghềnh đường đê tối tăm
Ngập ngừng dừng bên mái tranh
Nghe trẻ thơ thức giấc bùi ngùi...".

Đoạn cuối là một lời nguyện cầu:

"Trời cao có thấu, cúi xin người ban phước cho đời con
Một mái tranh yêu, một mối tình chung thủy không hề phai
Và một ngày mai, mưa không nghe tiếng khóc trong đêm dài
Đây cả nỗi niềm, biết ngày nào ai thấu cho lòng ai...".

Một nhận xét mà ai cũng công nhận là lời trong bản nhạc của Lam Phương rất bình dị, dễ nhớ, dễ hát, dễ hiểu nên thường "bị" hay thường "được" người ta đổi lời. Bản nhạc nào được đổi lời, thường là bài hát thành công.
Lam Phương có nhiều bài như thế. Chẳng hạn như bài "Duyên kiếp":
"Em ơi nếu mộng không thành thì sao? Non cao đất rộng biết đâu mà tìm?...".
Thì được đổi ra là:
"Em ơi nếu bụng em phình thì sao? Mua chai thuốc chuột uống cho rồi đời...".

Hoặc bài "Nắng đẹp miền Nam" có câu:
"Đến mai sẽ là ngày muôn hạt chín vàng tươi. Mình ngắm nhau cười".
Thì bị đổi ra là:
"Đến mai sẽ là ngày ông này lấy bà kia, mình đứng ra rìa...".

Và còn nhiều lắm. Đây cũng là đề tài để những cây cười Trần Văn Trạch, Tùng Lâm, Xuân Phát, Phi Thoàn... đem ra giễu trong thoại kịch.
Lam Phương đã thành danh ngay từ khi còn ở dưới tuổi đôi mươi.

Rồi Lam Phương đến tuổi thi hành quân dịch, nhập ngũ năm 1958, phục vụ trong Ban Tâm Lý Chiến Biệt Khu Thủ Đô.
Hết thời hạn quân dịch năm sau, anh tiếp tục sáng tác, sinh hoạt với các ban nhạc Đài Saigon và Đài Quân Đội, lập Ban Kịch "Sống" với Túy Hồng, quy tụ nhiều nghệ sĩ tài danh cùng hợp tác, trình diễn trên đài truyền hình.

Nam 1975, anh đem gia đình lên tàu Trường Xuân của thuyền trưởng Phạm Ngọc Lũy, tị nạn tại Mỹ.
Anh thay đổi chỗ ở khá nhiều, khi thì Houston, Virginia. DC, khi thì Paris, Quận Cam bên Cali.
Anh thích nhất Paris và yêu nhất là Garden Grove!
Khi tâm sự với nhà văn Nguyễn Ngọc Ngạn trên Thúy Nga Paris By Night, anh nói rằng thời gian ở Paris là thời gian anh "tị nạn ái tình". Bởi ở Paris có cuộc tình thực và bản nhạc thực do anh viết ra, đưa dòng nhạc Lam Phương đến một khúc rẽ khác mới mẻ, lạ tai. Sự chuyển hướng này, Lam Phương giải thích rằng xưa nay anh viết nhạc theo nhu cầu của nhà xuất bản, các hãng thu đĩa, nghĩa là "theo đơn đặt hàng" để sinh nhai. Nay, cuộc sống đã ổn định, anh viết nhạc cho chính mình. Như các bài: Cho em quên tuổi ngọc, Bãi nắng, Như giấc chiêm bao, Mưa lệ, Em đi rồi, Tình đau, Kiếp phiêu bồng...
Ở cái tuổi gần 60, Lam Phương vẫn giữ được cái nét trẻ trung, đam mê. Và qua sự trình diễn của các ca sĩ nổi tiếng đã nâng tiếng nhạc lời ca lên một cung bậc hấp dẫn và quyến rũ hơn trước ánh đèn sân khấu: Ý Lan, Hương Lan, Như Quỳnh, Ái Vân, Thái Châu, Anh Khoa, Duy Quang, Phi Khanh, Hoàng Oanh...
Và người thưởng thức dù khắt khe đến mấy cũng không thể nào quên được giọng hát Bạch Yến vút cao khi ca bài "Cho em quên tuổi ngọc"!
Lam Phương là một tâm hồn đa dạng, ẩn núp sau cái cá tính bình dị , hiền hòa là một tình yêu quê hương rất nồng nàn, thắm thiết, qua những bài hát ca ngợi đồng quê, tình tự Việt Nam trong: Nắng đẹp miền Nam, Khúc ca ngày mùa, Đường về quê hương, Trăng thanh bình, Chiều Tây Đô... ....
Và chuyện tình của anh thì coi như chiếm rất nhiều chỗ trong lòng, trên những dòng nhạc và lời ca, phần lớn là buồn bã, đau thương, khắc khoải, đợi chờ... như: Trên đỉnh đau thương, Mộng Ước, Phút cuối, Tình nghĩa đôi ta chỉ thế thôi, Tình vẫn chưa yên, Lầm, Bài Tango cho em, Tình đẹp như mơ, Từ ngày có em về...
Lam Phương sáng tác mạnh, như diều gặp gió, bản nhạc của anh bán khắp miền Nam, nhạc của anh được ca hát trên các đài phát thanh, đài truyền hình. Con đường anh theo đuổi đã đem lại cho anh một món quà hi hữu: Anh đổi chiếc xe lambretta cũ, tậïu chiếc "Pơ-Giô 403" và giã từ xóm Vạn Chài, hai mẹ con dọn về ở một căn nhà trong cư xá Lữ Gia khang trang, rộng mát.
Thoát khỏi kiếp nghèo mạt rệp, anh tiếp tục sáng tác, bán nhạc, mở đại nhạc hội, trình diễn những ca khúc nổi tiếng.
Dù thành công vượt bực như thế nhưng anh cũng không tránh khỏi cái họa khi lưu diễn miền Trung, bị người ta lừa đảo in vé giả bán hết sạch. Khán giả ngồi coi đầy rạp mà ông bầu chẳng thu hoạch được bao nhiêu. Sau phải bán cả cái xe hơi mới trang trải được nợ nần!
Thưa bạn đọc, trên đây là vài nét vắn tắt về cuộc đời thăng trầm của nhạc sĩ Lam Phương.

Bây giờ, chúng ta nghe một vài người trong giới văn nghệ bày tỏ cảm nghĩ về người nhạc sĩ tài hoa này.

- Nguyễn Đình Toàn phát biểu ngắn gọn:
"Con kênh đầy vơi với thủy triều. Trước khi nước rút đi, nó phơi bày đến cả sự khô cạn, như một tấm lòng khi cho hết và cũng chẳng còn gì để che dấu. Lúc thủy triều trở lại, kênh lại tràn đầy, nhảy bờ. Nhạc của Lam Phương, tình ca của Lam Phương đầy ắp cái cho đi đã hết và chờ đợi phút phục sinh để có thể cho đi thêm nữa...".

- Vũ Ánh viết về Lam Phương:
"Tôi không thể viết để vinh danh Lam Phương. Công trình này đã được dành cho nhiều bậc thức giả, một số tổ chức văn hóa và những thính giả từng yêu và say mê nhạc của anh. Hơn nữa, con số 40 năm cũng chưa thể nói hết được con đường mà Lam Phương đã đóng góp, đã hiến dâng trọn đời mình cho nền tân nhạc Việt Nam, những đóng góp đã thể hiện rất rõ ràng một tấm lòng và cái chất lãng mạn đặc thù của người miền Nam Việt nam...".
.....

Nhà văn Duyên Anh đã có những cảm nghĩ, so sánh về con người Lam Phương nghệ sĩ.
Chúng ta hãy nghe Duyên Anh bày tỏ qua những trích đoạn sau đây:

" ...Tôi muốn ví Lam Phương với Lục Vân Tiên. Miền Nam là quê hương của vọng cổ. Thoại kịch và tân nhạc xem chừng rất xa lạ với người miềân Nam trước năm 1954. Tôi không rõ những năm kháng chiến chống Pháp ngoài Hoàng Hiệp, Trần Kiết Tường, Quốc Hương còn những ai. Hình như, tiền chiến - hiểu là tiền đệ nhị thế chiến - chỉ có Mỹ Ca với nhạc phẩm Dạ Khúc duy nhất. Lưu Hữu Phước và Mai văn Bộ. Khoảng thời gian từ 1948 đến 1953, nhạc sĩ Trần văn Nhơn, chuyên viên kỹ thuật của đài phát thanh Hà Nội, đã sáng tác Hà Nội 49, Ảo Ảnh Chiều Thu, Saigon Xa Hoa. Trần văn Nhơn, người Saigon ra Hà Nọi làm việc. Tôi biết thêm Văn Thủy với nhạc phẩm "Dứt Đường Tơ", Anh Việt với "Lỡ Chuyến Đò", "Bến Cũ". Sau những nhạc sĩ kể trên là Lam Phương. Mười lăm tuổi, Lam Phương viết nhạc phẩm Chiều Thu Ấy. Lam Phương thành công ngay bằng ca khúc đầu đời. Thuở ấy, năm 1952, nam ca sĩ Trọng Nghĩa và nữ ca sĩ Ngọc Hà là hai giọng ca sáng giá của đài phát thanh Pháp Á. Hai ca sĩ này và Bích Thủy đã truyền đạt bản thông điệp tình yêu thứ nhất của cậu học trò Lâm Đình Phùng trên làn sóng điện liên tiếp mấy tháng. Chiều Thu Ấy là buổi chiều thu đưa cậu học trò Lâm Đình Phùng vào lối nhạc để biến cậu thành Lam Phương (Ghi chú của người viết: Tại sao có tên Lam Phương? Đón đọc phần 3 của loạt bài này). Biển sóng vọng cổ đã bốc lên một vệt khói tân nhạc. Và vệt khói ấy làm cay mắt tuổi trẻ thành thị. Những ngưởi tuổi trẻ thành thị bắt đầu yêu nhạc mới. Họ cũng bắt đầu hiểu những rung động của thời đại họ không còn nằm ở trái tim vọng cổ, xàng xê. Cái đàn ngũ huyền phím trũng nẩy những giọt ca ủ ê quá. Nó chỉ hoài vọng một dĩ vãng đau thương mà không thể thôi thúc một lên đường cho tương lai.
Cầm thiết một cây đàn lục huyền cầm, những hành khúc và những nhịp điệu reo mừng ánh sáng.
Nhạc sĩ Văn Thủy chả kêu gọi dứt đường tơ, dứt những đường tơ "đày vơi cung oán mơ mộng" đó sao. Không còn gì mỉa mai hơn khi đất nước đang chiến tranh, khi máu của dân tộc đang thấm quê hương mà cứ rên rỉ chuyện tình Trương Quân Thụy - Thôi Oanh Oanh. Lịch sử đấu tranh được đánh thức bởi học trò Trần văn Ơn và rồi được dục đã thoát ra con ngõ buồn tênh cổ nhạc bởi ca khúc Lam Phương. Cậu Lam Phương không ngờ, lúc ấy và ngay cả ngày hôm nay, cậu đã phát động phong trào hát và nghe tân nhạc ở miền Nam.
Hãy để Lam Phương khiêm tốn lắc đầu từ chối. Chàng luôn luôn khiêm tốn, bảo chàng đã mời gọi tuổi trẻ thành thị miền Nam hát và nghe tân nhạc, chàng cũng không dám nhận. Thực ra, Lam Phương đã phát động một phong trào. Từ trường học, ở những liên hoan mừng xuân hay ngày hè tạm biệt, cây lục huyền cầm đã lấn lướt cây ngũ huyền cầm.
Nhạc Hoàng Quý, Hoàng Trọng, Đoàn Chuẩn, Phạm Duy, Ngọc Bích ào ạt vào Saigon. Chương trình âm nhạc của đài Pháp Á tăng lên. Người ta tổ chức thi tuyển lựa ca sĩ hàng tuần tại rạp Norodom. Cậu Lâm Đình Phùng, học trò trường Les Lauriers sáng tác ca khúc thứ hai: "Trăng thanh bình". Đến năm 1954, "Khúc ca ngày mùa" thì Lam Phương trở thành hoàng tử của tân nhạc miền Nam. Vẫn một mình cậu sáng tác nhạc và lời. Lời cậu đơn giản. Nhạc cậu bình dị. Đơn giản và bình dị là bản chất miền Nam.
Nhờ ban Sầm Giang của Trần văn Trạch phổ biến nồng nhiệt trên các làn sóng điện, nhạc Lam Phương lênh đênh theo dòng Tiền Giang, Hậu Giang, chảy vô nghìn nhánh sông nhỏ, vạn con kinh bé đổ vào tâm hồn nông dân Nam Bộ. Nếu thôn quê miền Bắc thơm ngát nhạc Phạm Duy thì thôn quê miền Nam ngọt bùi âm nhạc Lam Phương trong tân cổ giao duyên của các vở tuồng cải lương.
Và đó, Lam Phương nằm giữa trái tim Nam Bộ, câu giải thích rõ ràng.

Người già kể Lục Vân Tiên:

Nói thôi trao chiếc trâm vàng
Gọi là vật nhỏ tặng chàng làm tin
Vân Tiên ngoảnh mặt chẳng nhìn
Nguyệt Nga lúc ấy càng nhìn nết na
Thưa rằng "Vật mọn gọi là
Thiếp phần chưa dứt chàng đà làm ngơ
Của này dù của vất vơ
Lòng chê cũng đáng, mặt ngơ sau đành
Vân Tiên khó đỗi làm thinh
Chữ ân buộc với chữ tình một giây...

...Nếu bạn được nghe kể Lục Vân Tiên dưới ánh trăng bên bờ kinh, giữa trưa hè trong vườn vắng, bạn mới hiểu tâm hồn đất mới, thứ tâm hồn của "Tình nghĩa ấy mộc mạc và cung cách tỏ tình cũng mộc mạc". Như Kiều Nguyệt Nga của Lục Vân Tiên.
Rời xa điệu hò lơ, tiếng ru ù ơ, câu kể Lục Vân Tiên, lời vọng cổ, khúc thủ phong nguyệt, đoạn Lý Ngựa Ô là rời xa tình tự miền Nam. Và mất chất miền Nam.
Lam Phương, thuở ban đầu của âm nhạc là Lam Phương thuần hương vị miền Nam. Dân chúng đón tiếp anh như nhánh sông đón tiếp phù sa của Hậu Giang. Phù sa âm nhạc Lam Phương bảng lảng âm điệu hai trăm năm đất mới. Anh gần gũi người miền Nam vì anh cảm xúc niềm xúc cảm của người miền Nam.
Âm nhạc Lam Phương ví như con thuyền chở đầy trăng nhẹ trôi trên mặt sông Tiền, sông Hậu. Nó buồn vui cái buồn vui của Kiều Nguyệt Nga, Lục Vân Tiên. Nó được hát bởi những giọng kể Lục Vân Tiên đơn sơ và đôn hậu.
Cả triệu người đã say mê nhạc Lam Phương. Nhạc Lam Phương lãng đãng trên đồng lúa bát ngát, trên sông nước mênh mông. Nó từ ngõ hẻm thành phố về đường mòn thôn ổ. Nó trong trường học. Nó ngoài chiến trường. Nó xanh mắt thanh niên. Nó hồng môi thiếu nữ. Luôn luôn bình dị. Mãi mãi Lục Vân Tiên.
Hãy ví Lam Phương như Lục Vân Tiên đi...
Niềm mong ước của tôi, của những người yêu mến Lam Phương là, ngày nào đó, anh tìm lại Kiều Nguyệt Nga, đứng trên bờ sông tâm tưởng cũ, mở lối về nguồn, khơi vết trăm nhánh nghìn con.
Để dân tộc có nhiều, thật nhiều ca khúc mang hơi thở nồng nàn, đôn hậu, xao xuyến, bồi hồi của miền Nam yêu dấu"

(Duyên Anh).

Đoạn cuối của phần này là nhận xét của nhà văn Nguyễn Ngọc Ngạn từ Canada, tháng 7 năm 1992. Anh viết:

"Thuở miền Nam thanh bình, anh có "Khúc Ca Ngày Mùa" cả nước cùng hát. Lúc quê hương đi vào cuộc chiến, âm nhạc của anh cũng từ giã thành thị, len lỏi theo bước chân người đi giữ nước. Anh rung cảm cùng "Tình Anh Lính Chiến" trong những buổi "Chiều Hành Quân" vừa gian nan vừa oai hùng. Hát nhạc Lam Phương, người ta dễ dàng nhận ra tấm lòng chan hòa của anh, khao khát được chia sẻ thăng trầm với mọi cảnh đời chung quanh. Bài tango "Kiếp Nghèo" không thể là những cảm xúc giả tạo. Nỗi bâng khuâng của "Ngày Tạm biệt" không thể là những xao xuyến vay mượn. Phải xuất phát từ một tâm hồn nghệ sĩ có trái tim độ lượng đích thực, mới cho đời được những dòng nhạc như thế.
Ra hải ngoại, Lam Phương không dừng lại. Khung cảnh xã hội mới, những khắt khe của cuộc sống xứ người, những xáo trộn bất thường về tình cảm, ở Lam Phương, không ảnh hưởng đến khả năng của người nghệ sĩ, mà ngược lại, làm phong phú thêm vốn liếng sáng tạo. Anh vẫn viết đều, miệt mài đưa ra hàng loạt tác phẩm mới trong điều kiện phổ biến khó khăn hơn, bởi cộng đồng người Việt trải rộng khắp năm châu. Từ khoảng 81, 82 tôi đã được nghe một loạt tình ca của anh viết ở Paris. Có lúc thấy anh buồn vì "Tình Vẫn Chưa Yên". Vài năm sau lại thấy anh vui, có lẽ bởi vì "Từ Ngày Có Em Về" đã làm nguồn hứng gần gũi để anh viết "Bài Tango Cho Em" rất đặc sắc. Trong lúc nhiều nhạc sĩ trước 75 đã rút lui vào hậu trường thì Lam Phương vẫn là điểm sáng trên sân khấu hải ngoại rộng lớn.
Gần đây nhất,anh cho người yêu nhạc một loạt tặng phẩm quí, gói ghém trong hai mươi tình khúc mới. Đợt tình ca có những bản nhạc đã nhanh chóng trở thành niềm yêu thương của người sành điệu. Từ "Em Đi Rồi" đến "Cỏ Úa", đã được thâu trong băng Thúy Nga cho tôi thấy dòng nhạc sung mãn của Lam Phương như một nguồn suối bất tận, chảy mãi, cống hiến mãi không ngừng nghỉ.
Tôi không hy vọng, qua vài lời giới thiệu ngắn ngủi của tôi, có thể nói lên được một phần những công trình lớn lao trong vườn hoa âm nhạc của Lam Phương. Mấy dòng mạo muội này, chỉ hoàn toàn để bày tỏ một cách chủ quan lòng quí trọng và ngưỡng phục đối với người nghệ sĩ đã đóng góp cho nhạc Việt Nam bốn thập niên qua, những tác phẩm có giá trị nhất định mà mãi mãi người đời sẽ ghi nhận".

Thưa bạn đọc, Bạn vừa đọc xong phần đầu những cảm nghĩ của một vài người trong giới văn nghệ viết về Lam Phương.
Kỳ tới, chúng ta sẽ đọc một số nhạc phẩm giá trị của anh, từng làm nên tên tuổi Lam Phương trong mấy chục năm qua tại Việt Nam cũng như tại hải ngoại.
Bạn sẽ hồi tưởng lại những kỷ niệm vui buồn trên quê hương ta thuở thanh bình, hồi ly loạn cùng những hình ảnh miền Nam yêu dấu. Và đậïm nét nhất vẫn là những dấu ấn cuộc tình: Những nhung nhớ, tiếc nuối, biệt ly. Những mảnh đời vụn nát, đau thương, tan tác.
Bạn cũng thấy thấp thoáng qua những nhạc phẩm đó, dường như đâu đây còn vang vọng một vài cung bậc, một vài bóng dáng xa xưa những tưởng đã biệt tăm bỗng hiện về như đánh thức ta, dắt ta lùi lại một khoảng thời gian và không gian để bâng khuâng, bồi hồi, tiếc nuối.
Vậy xin hẹn bạn đọc vào kỳ tới.