MƠ HOA - Hoàng Giác.

Nhạc sĩ Hoàng Giác sinh năm 1924, tuổi Giáp Tý, cùng tuổi với cố nhạc sĩ Đoàn Chuẩn. Ông cụ thân sinh ra ông là một người chơi đàn bầu rất hay, nhưng lại ham mê môn quyền Anh và từng giữ chức Chủ tịch Liên đoàn quyền Anh Bắc Kỳ. Thuở trẻ say mê các môn thể thao, vậy mà ông lại bắt đầu chơi nhạc khi còn là cậu học sinh trường Bưởi. Đầu năm 1945, khi mới 21 tuổi, ông viết bài hát đầu tiên và đây cũng là bài hát được nhiều người biết đến, yêu thích nhất trong những sáng tác của ông - bài Mơ hoa. Nhưng bài mà ông tâm đắc nhất là bài Ngày về, sáng tác vào những ngày cuối năm 1946. Khi đó ông là một đội viên trong đoàn tuyên truyền của cách mạng được trở về thăm gia đình sau những chuyến đi công tác.
Cũng như một số nhạc sĩ cùng thời như Đoàn Chuẩn, Đặng Thế Phong, Doãn Mẫn..., “gia tài” âm nhạc của Hoàng Giác không quá đồ sộ. Thế nhưng cũng như những người bạn ấy, Hoàng Giác đã chứng minh một điều là trong nghệ thuật, số lượng tác phẩm không phải là quyết định. Hoàng Giác có khoảng 20 bài hát qua các thời kỳ, chỉ vừa đủ cho một đêm tác giả. Mỗi bài hát gắn liền với những kỷ niệm, là những cảm xúc chân thật của con người ông về cuộc đời - điều mà ông cho là quan trọng nhất khi sáng tác. Mơ hoa là “một cuộc tình nhỏ”, trong trẻo của người thanh niên vừa bước vào đời; Ngày về là nỗi lòng của kẻ đi xa nhớ về tổ ấm gia đình; Quê hương là cảm xúc khi đi qua những vùng quê trong kháng chiến chống Pháp... Tất cả đều là những nỗi niềm tâm sự của ông với cuộc đời....

HOÀNG GIÁC
GIẤC "MƠ HOA" VẪN THOẢNG HƯƠNG


Nhạc sĩ Hoàng Giác 1949

"Mơ hoa" là một trong những ca khúc nổi tiếng thời tiền chiến. Cho đến bây giờ, những giai điệu trong trẻo, tự nhiên ấy vẫn được nhiều thế hệ cất lên. Đây là ca khúc đầu tay của nhạc sĩ Hoàng Giác và cũng là ca khúc về mối tình đầu tiên: đẹp như một giấc mơ và qua đi cũng như một giấc mơ nhưng vẫn còn thoảng hương...
Tuổi 18, 19 với một tài tử là quãng đời không gì đẹp bằng. Ở tuổi ấy tiếng hát, phím đàn là người bạn, là bầu tâm sự của Hoàng Giác. Chàng đang mơ một bóng giai nhân. Nàng chừng 15 tuổi, mái tóc dài, thân hình thon thả, nụ cười tươi và tinh khiết như bông hoa loa kèn vào đầu mùa. Nhà nàng ở xứ lụa Hà Đông, nàng lên Hà Nội để chăm sóc bà. Không hiểu tiếng đàn, tiếng hát hay vẻ thư sinh lãng tử của chàng mà lần nào gặp chàng nàng cũng bối rối. Và, cũng không hiểu đôi mắt sáng, hay nụ cười tươi của nàng khiến chàng liên tưởng đến những cô gài làng hoa Ngọc Hà mà chàng gặp trên đường đi học, để rồi lòng chàng rạo rực một niềm vui, một nỗi nhớ khó tả. Chàng ấp ủ dự định sáng tác tặng cô gái đó một bài hát để thổ lộ những tình cảm thầm kín của mình. Mặc dù tình đã thắp, lòng đã tơ vương nhưng tìm được cách thể hiện trọn vẹn thì không dễ. Rồi một buổi sáng, tiếng lòng chàng cũng cât lên thành một ca khúc: "Cô hái hoa ơi, hãy dừng bước chân, trên đường thầm lắng, tôi nhắn cô em đôi lời..."
Tác phẩm vừa ráo mực, chàng quyết định mang tặng nàng. Nhưng "cô hái hoa" đã về Hà Đông, từ sáng sớm, không hẹn một ngày trở lại. Để rồi ngày lại ngày, tiếng đàn của chàng cất lên như chờ đợi, như thổn thức, trông ngóng, hy vọng xen lẫn một nỗi thất vọng mơ hồ: "Tàn giấc mơ hoa, bóng người khuất xa...".
Kháng chiến chống Pháp bùng nổ, gia đình sơ tán lên chiến khu Việt Bắc, còn gia đình nàng không biết sơ tán nơi đâu? Thời gian sau, chàng được tin nàng đã lấy chồng. Buồn bã, chàng lại tìm đến tiếng đàn, lời ca. Cho đến năm 1947, chàng viết ca khúc "Ngày về", bóng hình nàng vẫn thấp thoáng trong nỗi nhớ của chàng: "Trông bốn phương mờ hàng lệ thấm, mơ đến em một ngày đầm ấm. Nhớ phút chia tay cùng ai dứt đau thương. Tìm đến em nay còn đâu, năm tháng phai mờ hẹn ước..."
Năm 1948, chàng trở về Hà Nội. Tiếng đàn và lời ca của chàng, cùng với tài tử Ngọc Bảo được rất nhiều người biết đến. Năm 1949, tài tử Hoàng Giác và tài tử Ngọc Bảo cùng thi tài với danh ca ngoại quốc Johnson bằng những ca khúc cải cách thuần túy Việt Nam tại rạp chiếu bóng Edden. Sau cuộc thi đó, nhiều giai nhân mê giọng ca Hoàng Giác. Trong đó, có một cô gái thuộc hàng hoa khôi của Hà Thành lúc bấy giờ.
Nàng tên là Kim Châu, con một gia đình công chức ở Phố Quán Sứ. Đẹp, lại hay thơ phú, không ít chàng trai mê mẩn nàng, nhưng vẫn chưa ai vén được tấm rèm Đồng Tước, để cuối cùng "ngựa đi lẫn bước hoa rơi, đoái trông ai đó ngậm ngùi xót xa". 18 tuổi, Kim Châu lên xe hoa cùng chàng lãng tử tài hoa Hoàng Giác.
Cuộc sống nhiều khó khăn, nhưng họ vẫn vượt qua. Kỷ niệm có lẽ không bao giờ quên với nhạc sĩ Hoàng Giác là trong những năm tháng chiến trang gian khổ, và sản phẩm len sợi từ đôi bàn tay khéo léo của người vợ đã nuôi sống gia đình với bốn đứa con thơ.
Gần 70 tuổi, bà Kim Châu vẫn đẹp, vẫn nhẹ nhàng, vẫn nét cười thanh tú khi ông nhắc về chuyện cũ. Còn ông bây giờ yên vị với cái ghề của một ông đồ nhạc. Ở Phố Hàng Bạc, nhắc về người dạy nhạc guitare nổi tiếng không ai là không biết đến ông - nhạc sĩ Hoàng Giác, cũng như hơn 50 năm về trước nhắc về một người hát hay, đàn giỏi bậc nhất ở con phố này. Hai ông bà sinh được bốn người con và cả bốn đều thành danh. Câu thơ sau đây của nhà thơ Hoàng Nhuận Cầm, con trai của ông bà, đã nói thay tình cảm của những người con dành cho cha mẹ: "Im tiếng súng và im tiếng đạn, chỉ còn tiếng cuối cùng con khẽ gọi: Mẹ ơi!"
Còn về người phụ nữ trong "Giấc mơ hoa"" ngày nào, nhạc sĩ Hoàng Giác mỉm cười cho biết: "Bà ấy vẫn sống, vẫn duyên dáng đậm đà, vẫn thỉnh thoảng đến thăm vợ chồng tôi như những người thân trong gia đình".


Bà Kim Châu ngày cưới

Tình khúc ‘Mơ Hoa’
“Chúng tôi, lúc bấy giờ, phần nhiều ở lứa tuổi 18, 19, cho nên rất mơ ước có những bài hát của người Việt làm với lời Việt....Lúc bấy giờ trong cái lớp anh em, hầu hết là học sinh, đều say sưa viết. Mơ Hoa cũng là một trong những bài tôi viết thời đó. Năm ấy là năm 1945, tôi vừa tốt nghiệp trường Bưởi, thì ở gần nhà tôi có một thiếu nữ ở trong Hà đông ra, cô ở tuổi 16 thôi. Dáng người cô ấy thon nhẹ, tóc dài. Tôi liên hệ như những người thiếu nữ Việt Nam mới lớn lên, và tôi liên tưởng ngay đến các cô ở làng hoa Ngọc Hà mà sáng sáng tôi hay gặp trên đường tôi đi học. Thế là tôi mơ ước viết một bài để tặng cô ấy, tức nhiên trong lòng đã mang một giấc mơ. Và đấy là bản nhạc đầu tay trong cuộc đời sáng tác của tôi”.
(Hoàng Giác)